• Polski
  • Deutsch
  • Română
  • Slovenčina
  • Русский
  • Français
  • English

Wyszukaj na stronie

Baza wiedzy

Zmienne fazy rozrządu – jak to działa?

Układ rozrządu w pojazdach dostarcza mieszankę paliwowo-powietrzną do cylindra i odpowiada za odprowadzenie spalin do kanałów wylotowych. W nowoczesnych jednostkach stosuje się tak zwane zmienne fazy rozrządu. Co to takiego i jak to działa? Jakie są wady tego rozwiązania?

Na początek trochę historii. Zmienne fazy rozrządu (Variable Valve Timing) próbowano zastosować w samolotach, później w silnikach okrętowych, zaś pierwszy patent w samochodach wprowadziło Porsche w 1959 r. Ostatecznie jednak skończyło się wyłącznie na prototypie. Właściwy system wykorzystał koncern Fiata w 1960 r., kolejny typ powstał w 1970, a w 1980 r. zamontowano go w pierwszym seryjnym modelu – Alfie Romeo Spider. Później tym tropem podążyły inne marki, tworząc własne rozwiązania – Honda ze swoim VTEC-em, Nissan z NVCS i Porsche. Dziś prawie każdy producent ma swoją wersję zmiennych faz rozrządu, m.in.: Subaru (AVCS, AVLS), Nissan (CVTCS, VVL), Mazda (S-VT), Mitsubishi (MIVEC), BMW (VANOS), Toyota (VVTL-i) czy Hyundai (VTVT).

Rodzaje rozrządu

We współczesnych samochodach stosuje się trzy podstawowe rodzaje rozrządu. Pierwszy z nich to OHV (skrót od angielskiego Overhead Valve) – górnozaworowy popychaczowy. Drugi nazywany OHC (Overhead Camshaft) – górnozaworowy z jednym wałkiem w głowicy. A trzeci to DOHC (Double Overhead Camsshaft) – górnozaworowy z podwójnym wałkiem w głowicy. Czasami dodatkowo wprowadza się układ regulujący czas otwarcia zaworów dolotowych, czyli właśnie tak zwane zmienne fazy rozrządu.

Zmienne fazy rozrządu – działanie

W przypadku jednostek bez zmiennych faz, zawory otwierają się i zamykają w określonym cyklu. Co ważne, ten cykl powtarza się przez cały czas z taką samą częstotliwością – nic się nie zmienia. A jak działają zmienne fazy? Mechanizm sterujący, który załącza się w zależności od ciśnienia oleju, reguluje moment otwarcia i zamknięcia zaworów w zależności od tego, na ile silnik jest obciążony oraz jaką ma prędkość obrotową. Mówiąc wprost, kieruje czasem napełniania i opróżniania cylindrów. Jeśli prędkość obrotowa jednostki jest niska, zawór otwiera się później i zamyka wcześniej niż w sytuacji, gdy wspomniana prędkość osiąga większą wartość. W efekcie otrzymuje się płaską krzywą momentu obrotowego – brzmi skomplikowanie, ale pozwala uzyskać lepszą elastyczność jednostki i obniżyć spalanie.

Oczywiście każdy producent ma nieco inny sposób sterowania mechanizmem. Honda, Mitsubishi i Nissan umieszczają na wałku dwa zestawy krzywek kierujących zaworami, które przełączają się, gdy jednostka przekroczy 4500 obrotów na minutę. W Toyocie, Fordzie, Alfie Romeo i BMW zamiast samych krzywek stosuje się hydrauliczny popychacz fazowy ustawiający kąt pochylenia wałka z krzywkami.

Zastosowanie zmiennych faz rozrządu

Po co w ogóle stosować zmienne fazy rozrządu? Głównym celem stosowania takiego mechanizmu jest optymalizacja parametrów spalania mieszanki paliwowo-powietrznej. Po co? Aby uzyskać lepszą dynamikę i mniejsze zużycie paliwa. Za duży plus tego rozwiązania uznaje się skuteczniejsze napełnianie cylindrów w porównaniu do wersji bez zmiennych faz.

A wady?

A jakie są wady? Przede wszystkim samochody z tym mechanizmem są droższe od swoich tradycyjnych odpowiedników. Po drugie, objawy awarii są uciążliwe – jednostka hałasuje zanim się rozgrzeje, może pracować niestabilnie na biegu jałowym, sprawiać problemy przy odpalaniu albo tracić moc. A po trzecie, jeśli system przestanie działać, jego naprawa będzie bardzo kosztowna, bo całość jest skomplikowana i nie każdy mechanik potrafi sobie z tym poradzić. Przeważnie trzeba zainwestować w profesjonalny serwis, co również podnosi cenę.

Rada: jeżeli szukacie samochodu wyłącznie do jeżdżenia po mieście, nie ma co inwestować w pojazdy ze zmiennymi fazami rozrządu – koszty ewentualnych napraw mogą się okazać nieadekwatne w stosunku do różnicy w dynamice i zużyciu paliwa, bo te w tym wypadku będą niewielkie.

Kiedy samochód nie przejdzie badania technicznego?
Badanie techniczne to obowiązkowa kontrola stanu samochodu. Należy je przeprowadzać raz do roku w Okręgowej Stacji Kontroli Pojazdów. Wyjątek stanowią nowe auta, w których pierwsze badanie wykonuje się przed upływem trzech lat od daty rejestracji. To, kiedy mija termin ważności przeglądu, można sprawdzić w dowodzie rejestracyjnym pojazdu albo od niedawna w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców, czyli w CEPiK-u. Trzeba pamiętać, że diagnosta ma prawo nie przedłużyć badania, jeśli zauważy usterki wpływające na bezpieczeństwo jazdy. O jakich usterkach mowa?
więcej
Kiedy tuning jest niezgodny z prawem?
Tuning zgodnie z definicją to zmiana wyglądu samochodu i/lub jego parametrów technicznych w celu stworzenia unikatowego pojazdu. Jedni decydują się na przeróbki po to, żeby się wyróżnić z tłumu, dlatego stawiają przede wszystkim na modyfikacje, które widać na pierwszy rzut oka. Inni skupiają się na tym, czego nie da się zauważyć, np. na chip tuningu. Bez względu na to, jaki sposób ulepszeń wybierzecie, pamiętajcie, że niektóre zmiany są niezgodne z prawem. O jakich zmianach mowa?
więcej
Co można i warto samodzielnie wymienić w samochodzie?
Wielu kierowców boi się zrobić cokolwiek przy swoim samochodzie – wszystko, może poza uzupełnieniem płynu do spryskiwaczy, zleca profesjonalistom. Dlaczego? Ponieważ wydaje im się, że wykonanie jakichkolwiek czynności przy aucie wymaga nie tylko specjalnych umiejętności, lecz także narzędzi. Tymczasem niektóre wymiany oraz naprawy można łatwo i szybko przeprowadzić samodzielnie.
więcej