Układ recyrkulacji spalin nazywany w skrócie EGR-em od angielskiego Exhaust Gas Recirculation montuje się w samochodach w celu zmniejszenia emisji tlenków azotu (NOx) do atmosfery. Podstawowe działanie EGR-a polega na ponownym wprowadzeniu do komory spalania określonej ilości spalin. Jak zbudowany jest cały układ? I co może się w nim zepsuć?
Sposób działania EGR-a
Układ recyrkulacji odpowiada za cofanie do komory spalania określonej ilości spalin. Ilość ta zależy od obciążenia jednostki napędowej. Zazwyczaj jest to od 15 do 25% spalin w temperaturze do 650 stopni Celsjusza w przypadku silników z zapłonem iskrowym oraz około 35 do 50% spalin w niższej temperaturze – około 400 stopni Celsjusza – w silnikach z zapłonem samoczynnym. Dzięki ponownemu wprowadzeniu spalin, które zastępują część tlenu, przyspiesza się tempo odparowywania paliwa i jednocześnie ogranicza się emisję szkodliwych tlenków azotu.
Wyróżnia się dwa podstawowe typy układów recyrkulacji spalin: wewnętrzny i zewnętrzny. W wewnętrznym spaliny cofają się do komory spalania w trakcie suwu ssania. Dosłownie opóźniane jest zamykanie zaworów wylotowych, a jednocześnie utrzymuje się otwarcie zaworów dolotowych. Ten układ ma niestety jeden minus – niską wydajność. Dużo wydajniejsze są EGR-y zewnętrzne, w których stosuje się dodatkowy zawór montowany w kolektorze wydechowym. W tym typie spaliny dostają się z kolektora do układu ssącego i w następnej kolejności do komory spalania. Pracą zaworu steruje komputer silnika – otwiera lub zamyka zawór w zależności od potrzeb, odbierając informacje z przepływomierza powietrza, czujnika prędkości obrotowej oraz temperatury płynu chłodzącego.
Awaryjność układu recyrkulacji spalin
Czy układ recyrkulacji spalin może się zepsuć? Niestety tak. Przeważnie przyczyną awarii EGR-a jest jego zanieczyszczenie – im więcej osadów zalegających w układzie, tym większe obciążenie elementów w nim zawartych. Czasami, chociaż znacznie rzadziej, problem wynika z uszkodzenia układów sterujących pracą zaworu. W niektórych przypadkach obserwuje się również wypalenie materiałów w środku zaworu ze względu na temperaturę przepływających przez niego spalin.
Kiedy można podejrzewać awarię EGR-a? Awaria wiąże się zazwyczaj z zapchaniem zaworu. Alarmującym objawem jest zawsze zapalenie się kontrolki „check engine”. Jeżeli dodatkowo pojawia się problem z uzyskaniem większej mocy jednostki napędowej, to zapewne wina EGR-a.
Jednak częściej dochodzi do zablokowania zaworu w pozycji otwartej lub zamkniętej niż do jego całkowitego zapchania. Zablokowania np. w pozycji otwartej nie sposób przegapić – samochód nagle zaczyna nierówno pracować na biegu jałowym, nie przyspiesza tak płynnie jak powinien, a dodatkowo może nie odpalać od razu.
Naprawa EGR-a
Jak można naprawić EGR? W starszych modelach samochodów skuteczne bywa wyczyszczenie zaworu, ale ten sposób nie zawsze się sprawdzi. Najlepiej wymienić EGR na nowy. Niestety to wiąże się z dużymi kosztami – cena oryginalnej części waha się od tysiąca do kilku tysięcy złotych. Z tego względu część kierowców decyduje się na montaż zamiennika albo części regenerowanej.
